Co w tarczach piszczy czyli o klockach hamulcowych słów kilka

Klocki i okładziny hamulcowe to dwa pojęcia używane wymiennie. Dobrze dobrane dają gwarancje bezpieczeństwa i pewności prowadzenia roweru. Co ważne ich wymiana w rowerze wyposażonym w hamulce tarczowe jest niejednokrotnie łatwiejsza i szybsza niż w przypadku innych typów hamulców.

Klocki hamulcowe - wprowadzenie

Klocki hamulcowe w rowerze pełnią niezmiernie ważną rolę. Większość użytkowników wychodzi z założenia, że hamulce mają hamować i koniec! Sposób w jaki działa klamka, odczucie hamowania oraz modulacja nie ma dla nich znaczenia. Często rowerzyści wykonują serwisy/naprawy gdy układ hamulcowy działa już po prostu źle. Objawia się to zapadającą się klamką, piszczeniem z okolic zacisku, znacznym spadkiem mocy hamowania lub miksem wszystkich powyższych. Winowajcą może być zużyta linka w systemach mechanicznych, oraz zapowietrzony układ w systemach hydraulicznych - może, choć nie musi. Najczęstszą przyczyną jednak są zużyte klocki hamulcowe, czyli sytuacja kiedy tarcie materiału ciernego, spowodowało jego całkowite zużycie.

Hamulce tarczowe są niezwykle skuteczne

Musimy jednak pamiętać jak ważna jest regularna wymiana klocków hamulcowych. Układ hamulcowy, składający się z klamki, przewodu, tarcz i zacisków hamulca, w których zamontowane są dobre klocki hamulcowe, stanowi kompletny system, który wymaga regularnych inspekcji. Tarcze hamulcowe z odpowiednio dobranymi, dobrymi klockami hamulcowymi dadzą nam fantastyczny poziom kontroli nad naszym jednośladem.

Jak ustalić kiedy klocki hamulcowe kwalifikują się do wymiany?

Najprościej starą i dobrze znaną metodą "na oko". Zaciski są skonstruowane w taki sposób, że przy założeniu nowych kloców prześwit pomiędzy okładziną a tarczą jest minimalny, dosłownie mówimy tu o wartościach mniejszych niż milimetr. Zużyta okładzina będzie powodowała znaczne zwiększenie prześwitu w zacisku, co za tym idzie oddziałowywać będzie to na odczucie klamki. Klamka w takim wypadku zacznie wpadać głębiej, stanie się "gąbczasta". Można to zniwelować naciągając linkę, lub dolewając płyn/olej do układu, lecz tylko do pewnego momentu. Gdy dojdziemy do sytacji w której, metalowa podstawa klocka zacznie trzeć o tarcze, siła hamowania spadnie, a tarcza będzie się zużywać w zastraszającym tempie.

Oczywistym efektem będzie dramatycznie wydłużona droga hamowania. Taka sytuacja tworzy zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego. Dlatego właśnie tak ważna jest regularna inspekcja klocków hamulcowych. Obniżona skuteczność hamowania powinna być dla nas pierwszym znakiem, że nasz system hamulcowy wymaga przeserwisowania. Używanie roweru z niesprawnymi hamulcami może być prawnie ścigane.

Wymiana klocków hamulcowych jest dziecinnie prosta

Na szczęście wymiana klocków hamulcowych w hamulcach tarczowych, jest niezwykle łatwa. Dbając o kondycję naszych klocków hamulcowych nie tylko zadbamy o bezpieczeństwo i frajdę z jazdy, ale unikniemy kosztów w postaci wymiany tarczy hamulcowej, która ulega minimalnemu zużyciu od powierzchni ciernej, ale już dramatycznie się zużywa jeśli zjedziemy nasze klocki "do blachy". Ich regularna wymiana się po prostu opłaca.

Dobre klocki hamulcowe to najważniejszy element układu. Ich serwis jest naprawdę prosty

Jakie klocki hamulcowe wybrać?

Rynek obfituje w bardzo szeroką gamę klocków hamulcowych. Do każdego modelu hamulca możemy trafić na kilka/kilkanaście rodzajów klocków w kategorii klocki hamulcowe. Nie dziwne więc, że większość użytkowników powierza dobór klocków fachowcom z serwisów, tak aby układ hamulcowy działał optymalnie. Klocki hamulcowe dobiera się również w zależności od indywidualnego stylu jazdy. W dalszej części artykułu omawiamy popularne kategorie klocków hamulcowych.

Jeśli podejmiemy sie tego zadania na własną rekę warto zrobić odpowiednie rozeznanie, gdyż różne rodzaje klocków będą odpowiednie do różnej jazdy. Zrozumienie różnic pomiędzy mieszankami w okładzinach hamulcowych to naprawdę nie "rocket science" i każdy powinien sobie dać z tym radę.

Klocki hamulcowe do roweru tarczowe, najważniejsze typy okładzin

Klocki hamulcowe żywiczne/organiczne - najbardziej miękkie okładziny hamulcowe, co za tym idzie są najbezpieczniejsze dla tarcz. Klocki te cechują się dobrą siłą hamowania, oraz cichą pracą, ich główną wadą jest natomiast stosunkowo krótka żywotność. Okładziny tego typu zalecane są do jazdy lekkiej, idealnie sprawdzą się w rowerach miejskich, gravelach, amatorskim mtb, czy amatorskiej jeździe szosowej. Warto się nad nimi zastanowić również jeżeli posiadamy drogie high-endowe tarcze, których nie chcemy zniszczyć, lub czeka nas jazda w mokrych warunkach, w takich sytuacjach sprawdzą się najlepiej.

Klocki żywiczne/organiczne - najbardziej miękkie okładziny hamulcowe

Klocki hamulcowe metaliczne - z najbardziej miękkich przeskakujemy od razu do najtwardszej mieszanki klocków hamulcowych. Okładziny metaliczne (spiekane) jak sama nazwa wskazuje posiadają powierzchnię trącą wykonaną z mieszanki metali. Takie klocki będą cechowały się najwyższą możliwą siłą hamowania, ale tylko w określonych warunkach. Aby wykorzystać w pełni potencjał klocków metalicznych należy je odpowiednio rozgrzać, wtedy osiągną pełną moc, na zimno często można odnieść wrażenie że są niedotarte lub zabrudzone. Najlepiej takie okładziny sprawdzają się w ekstremalnych odmianach kolarstwa takich jak enduro czy downhill, gdzie jest okazja by rozgrzać je do czerwoności. Z wad metalików najczęsciej wymieniane przez użytkowników to: głośna praca (zwłaszcza w mokrych warunkach) oraz szybkie "zjadanie" tarcz hamulcowych.  

Klocki metaliczne - najwyższa siła hamowania. Przy mocnym użytkowaniu hamulców tarczowych dobierz metaliczne

Klocki hamulcowe półmetaliczne - łączą cechy klocków żywicznych i metalicznych. Mieszanka cierna w tym typie klocka składa się z organicznej bazy w którą wprasowane są kawałki metalu. Ten typ klocków jest najbardziej uniwersalny, oferuje dobrą moc hamowania od początku jazdy, przy czym nie ściera się tak szybko jak zwykłe okładziny organiczne. Największa wada to hałas w mokrych warunkach, tak samo jak ma to miejsce przy klockach metalicznych. Klocki te zalecane są dla większości rowerzystów, zadowolą praktycznie każdego użytkownika, a to za sprawą najprostszej obsługi i dostosowania do większości warunków.

Klocki półmetaliczne - największa uniwersalność

Klocki hamulcowe ceramiczne - mieszanka cierna w klockach tego typu wykonana jest z mieszanki włókien ceramicznych, krzemu oraz węgla spojonego odpowiednią żywicą. Okładziny tego typu oferują bardzo dobrą siłę hamowania, przy czym posiadają podobne cechy co klocki organiczne. Ceramika będzie również najcichsza w warunkach mokrych, gdzie pracuje praktycznie bezdźwięcznie. Wadą klocków ceramicznych jest stosunkowo krótka żywotność oraz wysoka cena. Tym samym klocki ceramiczne zalecane są do zastosowań zawodowych, gdzie przedkładamy osiągi nad wytrzymałość.

Klocki ceramiczne - rozwiązanie dla zawodowców

Nie zależnie od mieszanki, klocki mogą posiadać również radiator. A co to takiego i jakie ma to przełożenie na rower? Radiator jest to blaszka z odpowiednim żebrowaniem które wystaje z góry zacisku hamulcowego. Radiatory okazały się totalnym game-changerem jeżeli chodzi o odprowadzanie ciepła z układu hamulcowego. Jeżeli więc czesto przegrzewamy nasze hamulce warto zainwestować i kupić klocki z radiatorami. 

Jakie klocki hamulcowe wybrać?

Przy wyborze klocków nie ma złotego środka, nie jest to nic odkrywczego. Można jednak sklasyfikować, że niektóre klocki są odpowiednie do danego typu jazdy. Klocki możemy róznież dobierać w zależności od typu posiadanych hamulców. Poniżej postaram się wymienić poszczególne zastosowania roweru i sugerowane do danego zastosowania okładziny.

Podzielmy zastosowanie na kilka kategorii:

• Jazda miejska/okazjonalna - Organiczne/Półmetaliczne
• Jazda trekkingowa - Organiczne/Półmetaliczne
• Jazda Fitness - Organiczne/Półmetaliczne
• Jazda Cross Country - Półmetaliczne/Ceramincze
• Jazda Trail - Półmetaliczne/Ceramiczne/metaliczne
• Jazda Enduro/Downhill - Metaliczne
• Jazda szosowa - Ceramiczne/ Półmetaliczne
• Jazda Gravel - Ceramiczne/ Półmetaliczne

Oczywiście podane wyżej sugestie doboru klocków są jedynie subiektywnym, choć popartym dużym doświadczeniem wyborem autora. Każdy zaawansowany rowerzysta potrafi ocenić jakich klocków potrzebuje w danych warunkach i przy danym rowerze. Zestawienie to powstało jako ukłon w stronę tych mniej doświadczonych kolarzy. 

Dobre klocki diametralnie zmienią zachowanie hamulców, więc warto eksperymentować. Pamiętaj, że klocki hamulcowe muszą być dobrane do materiału tarcz hamulcowych

Wielu producentów tarcz limituje rodzaje okładzin jakie moga być stosowane do ich tarcz. W szczególności shimano pozwala na używanie wyłacznie okładzin żywicznych w wielu modelach swoich tarcz. Relatywnie miękki stop tarczy wymaga miękkiej okładziny, inaczej tarcza uległaby dramatycznie szybkiemu zużyciu. Dlatego ważne abyśmy przed zakupem klocków, sprawdzili w specyfikacje, jakie mieszanki producent tarcz hamulcowych do nich przewidział.

W kategorii klocki hamulcowe, zazwyczaj znajdziemy konkretne modele hamulców, do których będą pasować oraz kilka wersji mieszanek. Najbardziej popularnymi klockami sa wersje półmetaliczne i żywiczne do hamulców shimano. 

Jakie klocki / zamienniki do Shimano GRX, Ultegra?

Coraz bardziej popularnymi modelami hamulców są odpowiednio GRX BR-RX810 / RX400 w rowerach typu Gravel, Ultegra BR-R8070 / R8170 oraz Shimano 105 BR-R7070. W sezonie 2022 z uwagi na zachwiane łańcuchy dostaw Shimano nie zapewniło odpowiedniej ilości tych klocków, co skłoniło większość uzytkowników do poszukiwania zamienników. Sporo klientów decyduje się na produkt marki Ashima, który pasuje do wyżej wymienionych modeli hamulców.

Czołowi producenci klocków hamulcowych

Produkcją klocków hamulcowych znajduje się obecnie bardzo wiele marek. Pomijając oem-y czyli montowane fabrycznie takie jak Sram czy Shimano, możemy natrafić na masę zamienników. Co najważniejsze, nie trzeba się ich bać, więcej, nawet często oferują one lepsze osiągi od tych z pierwszego montażu. Świetną jakość, oraz bardzo szeroki wybór modeli oferuje marka Ashima, producent posiadający własne fabryki, tworzący również dla innych brandów. Warto także zapoznać się z produktami EBC, Gafler, SwissStop, Jagwire.

Podsumowując, klocki hamulcowe sa często niedocenianym komponentem naszego roweru. Dobrze dobrane, pozwolą jednak cieszyć się rowerem w niespotykany dotąd sposób. Względy bezpieczeństwa nie wymagają nawet komentarza, sa tak oczywiste. Tak więc, regularnie sprawdzaj i odtłuszczaj swoje klocki, a dotrzesz dalej niż Ci się marzy.